روابط عاشقانه با همه احوالات خوشی که برای شما به همراه دارد، پُر است از پیچیدگی‌هایی که مدیریت کردن‌شان نیاز به آگاهی و شناخت از خود دارد. عزت نفس یکی از آن موضوعات مهم در راستای شناخت خود است. کسی که عزت نفس بالایی دارد برای خود ارزش‌هایی درونی تعریف کرده و با ارزیابی خودش به این نتیجه می‌رسد که ارزش‌های تعریف‌شده را در سطحی قابل‌توجه دارا است. حال زمانی که با فردی دیگر هم وارد رابطه می‌شود، احساسی که نسبت به خودش دارد در ارتباط عاشقانه کاملا منعکس می‌شود.

نگاه ما به آدم‌ها و محیط پیرامون‌مان از درون خودمان سرچشمه می‌گیرد. در صورتی که نگاهی قوی، عزت‌مند و مبتنی بر صلح در وجودمان شکل گرفته باشد، روابطی آرام و موفق با دیگران خواهیم داشت و در صورتی که پر از خشم و نفرت و حقارت باشیم، رفتاری دیگر را در برخوردهای عاطفی و اجتماعی‌مان ابراز خواهیم کرد. در ادامه به مثال‌هایی از تأثیر عزت نفس در روابط عاشقانه می‌پردازیم.

عزت نفس و عدم موفقیت در روابطه عاشقانه

سناریوهای متعددی برای نقش عزت‌ نفس در موفقیت روابط می‌توان تعریف کرد. برای مثال شخصی که دارای عزت نفس پایینی است با قرار گرفتن در رابطه‌ای که طرف مقابل، آن‌طور که باید و شاید به او احترام نمی‌گذارد، دچار دردسرهای فراوانی خواهد شد. چرا و چگونه؟ خب، وقتی عزت نفس فرد پایین باشد، خود را لایق ارزشمند شمرده شدن و احترام نمی‌بیند بنابراین زمانی که طرف مقابل برخورد و رفتار مناسبی با او ندارد، به او حق می‌دهد و باز هم برای نداشتن رابطه عاشقانه موفق خود را سرزنش می‌کند. کسی که عزت نفس کافی ندارد، نمی‌تواند مدیریت روابط عاطفی خود را هم به دست بگیرد و منفعلانه در روابط خاموش و نا به سامان خود محکوم به ادامه است. از سویی، داشتن رابطه‌ای که در آن خبری از درک و تعامل دوسویه نیست، فرد را آزار می‌دهد و از سویی دیگر نیاز و وابستگی باعث ماندن می‌شود.

کمبود عزت نفس و تأثیر آن در رابطه

عزت نفس کافی یکی از مصادیق داشتن روانی سالم و توسعه فردی است. اگر رشد فردی در شخصیتی وجود داشته باشد برای خود احترام قائل خواهد بود و خود را لایق ستایش و تمجید در رابطه عاشقانه می‌بیند. اما کسی که به اندازه کافی از نظر روانشناسی روی روحیه و روان خود کار نکرده است و عزت نفس پایینی دارد، در روابط عاشقانه خود هم، به دنبال عزت و احترام از سوی طرف مقابل نیست. چنین فردی فکر می‌کند، آن‌قدرها درخور عشق ورزیدن نیست و چون خود را کافی و لایق نمی‌داند در صورت دریافت عشق و عاطفه از سوی طرف دیگر، دچاری حسی دوگانه و عجیب خواهد شد. به عبارت دیگر به رابطه خود شک می‌کند و از اینکه بی‌علت مورد محبت قرار گرفته رنج می‌کشد.

پس راه پایان دادن به چنین رنجی چه خواهد بود؟ پایان دادن به رابطه. فقدان عزت نفس می‌تواند به شکل‌های مختلفی روابط عاشقانه را تحت‌الشعاع خود قرار بدهد. کسی که عزت نفس کافی ندارد، تصویر مناسبی از خود در ذهن نمی‌سازد. او خود را مدام زیر تیغ تُندترین و بی‌رحمانه‌ترین قضاوت‌ها و نقدها قرار می‌دهد و همیشه از خود ناراضی است. کسی که تصویر ذهنی و درونی زشتی از خود ساخته و همیشه فکر می‌کند که چیزی کم دارد و از سایرین عقب است، نمی‌تواند عشق و احترام فرد مقابل در رابطه را تاب بیاورد. در نتیجه یا شروع به ابراز رفتارهایی نامناسب می‌کند و طرف دیگر را می‌رنجاند یا این عشق را ترک می‌کند و خود را خلاص می‌سازد. واکنش فرد بدون عزت نفس هر چه که باشد، برخواسته از ضعف و ناآگاهی است و اگر درمان نشود برای همیشه، طعم خوشی و لذت را در زندگی‌اش نابود می‌سازد.

عزت نفس بالا و شکست در روابطه عاشقانه

اجازه بدهید به سراغ نمونه دیگری از اثرات عزت نفس در روابط عاشقانه برویم. فرض کنید که فردی دارای عزت نفس کافی و بالایی باشد. اما در رابطه عاطفی‌اش خبری از موفقیت و شکوفایی نیست. علت هم این است که طرف مقابل عشق و احترام کافی برای او قائل نیست. فکر می‌کنید چنین داستانی به کجا ختم خواهد شد؟ در این نمونه بر خلاف موردی که فرد عزت نفس کافی نداشت و عشقی درخور هم دریافت نمی‌کرد، رابطه ادامه نخواهد یافت. چون فردی با عزت نفس بالا، خود را شایسته دریافت عشق و احساس می‌بیند و در صورتی که بنا به هر دلیلی چنین چیزهایی را در روابط خود درک نکند، دلیلی برای استمرار و ادامه نمی‌بیند و صد در صد، عشق و عاشقی این سبکی را کنار خواهد گذاشت.

عزت نفس بالا و رابطه‌ای ایده‌آل

اجازه بدهید از روی خوش و ایده‌آل قصه عشق و روابط عاشقانه هم برای‌تان بگوییم. زمانی که فردی با عزت نفس بالا در کنار شخصی دیگر قرار می‌گیرد که کاملا در کنار او است و دوستش دارد، رابطه خوبی شکل می‌گیرد که احتمال تداوم طولانی آن بسیار زیاد است. عزت نفس بالا باعث می‌شود تا برای خود حق محترم شمارده شدن، دریافت عشق کافی و … در نظر گرفته شود. پس ارضای این نیازها و احساسات، رابطه‌ای ایده‌آل و زیبا خواهد ساخت.

رشد فردی و موفقیت در زندگی با افزایش عزت نفس

همان طور که عنوان شد، داشتن عزت نفس به طرق مختلفی روابط عاشقانه و عاطفی را هم تحت تأثیرات خود قرار می‌دهد. انعکاس دیدی که نسبت به خود دارید باعث می‌شود تا حضورتان در برخورد با آدم‌هایی که دوست‌شان دارید و دوست‌تان دارد رنگ و بویی متناسب با عقاید درونی‌تان بگیرد. هر فردی برای حضور در اجتماع و برقراری روابط مختلف اعم از عاطفی و غیرعاطفی با دیگران نیاز به داشتن قدرتی درونی برای ابراز صحیح خود و دفاع از حقوقش دارد. بنابراین میزان عزت نفس می‌تواند نقش مهم و تعیین‌کننده‌ای در ارتباط با فردی دیگر ایفا کند.

 راهکارهای بالابردن عزت نفس

１. شناخت میزان عزت نفس وجودی خود

اولین قدم برای افزایش عزت نفس این است که بدانید اصلا وضعیت عزت نفس در شما چگونه است. آیا خود را به اندازه کافی دوست دارید و می‌توانید اشتباهات‌تان را ببخشید و برای رشد در آینده برنامه‌ریزی کنید یا داستان به شکل دیگری است و ندایی درونی مدام به شما نقص‌های‌تان را گوشزد می‌کند و یادآور این نکته است که فردی مهم و مطلوب نیستید؟

برای اینکه بتوانید خود را در جهت مثبت تغییر بدهید باید حتما از وضعیت فعلی خود دید و تصویری مناسب داشته باشید. پس ببینید که عزت نفس‌تان در چه حد و حدودی است.

اگر احساس کردید که نگاهی بی‌رحم و منفی نسبت به خود دارید و مدام خود را سرزنش می‌کنید و هیچ رضایتی از خود ندارید یا رضایت‌تان از ویژگی‌ها و رفتارهای‌تان بسیار اندک است، باید بدانید که عزت نفس‌تان چندان بالا نیست.

2. تجارب جدید کسب کنید

یکی از دلایل ترس از موفقیت و عدم اعتماد به توانایی خود برای موفق شدن، نداشتن تجربه ی کافی است. بدون شک شکست خوردن یکی از مراحل مهم پیشرفت و رسیدن به موفقیت است. مهم نیست که چند بار در زندگی تان شکست خوردید، به بن بست رسیدید و یا باز هم شکست خواهید خورد، مهم تر از آن این است که به خودتان اجازه ی تجربه کردن بدهید.

تا جایی که می توانید خودتان را در معرض موقعیت های مختلف و شرایط جدید قرار بدهید. به زودی از کشف توانایی و قدرت تان در کنترل کردن شرایط جدید و حل مشکلات تازه، شگفت زده خواهید شد. زمانی که با قرار گرفتن در موقعیت های مختلف، ظرفیت خودتان را دایما امتحان می کنید و آن را بالا می برید، اعتمادی که به خودتان برای انجام کارها خواهید داشت، بدون شک افزایش می یابد

3.به خودتان اهمیت بدهید

حتما این تجربه را داشتید که از یک شئ با ارزش، به طور خاصی محافظت کنید. یا در موزه ها دیده اید که از مهم ترین آثار تاریخی چگونه نگه داری می شود. شاید خودتان را هرگز به عنوان موجودی ارزشمند باور نداشته اید. اما حقیقیت این است که شما به تنهایی از تمامی معادن طلای جهان با ارزش تر هستید؛ چرا که قدرت و عظمتی در خود دارید که می تواند دنیا را دگرگون کند. تا زمانی که این قدرت را در خودتان کشف نکنید، نمی توانید قدمی برای افزایش عزت نفس تان بردارید. از این پس خودتان را همان شئ با ارزشی در نظر بگیرید که برای مراقبت از آن هر کاری می کنید. حتما زمانی را برای توجه به خود و رشد و پیشرفت تان اختصاص بدهید. فقط برای دیگران نباشید. زمانی که سلامتی روحی و روانی خودتان را در اولویت قرار بدهید، دیگران بیشتر می توانند از حضور و حمایت هایتان بهره مند بشوند.

4.خودتان را ببخشید

یکی دیگر از راهکارهای افزایش عزت نفس اینست که خودتان را ببخشید. همانطور که در ابتدای این مطلب به آن اشاره کردیم، یکی از مهم ترین دلایل کمبود عزت نفس، تجارب منفی دوران کودکی است. ممکن است در کودکی از سمت خانواده تان دایما مورد سرزنش قرار گرفته باشید.

ممکن است به خاطر رویدادی ناخوشایند در گذشته، خودتان را مقصر اصلی بدانید. اما باید بدانید که این مشکل کاملا قابل حل است. شما نمی توانید زباله های گذشته را دایما با خودتان حمل کنید. باید بالأخره از شر همه ی آن ها خلاص شوید. خیلی وقت ها ممکن است متوجه نباشید که مشکل اصلی به دوران کودکی تان بر می گردد.

کمی برای خودتان زمان بگذارید و گذشته را در ذهن تان بررسی کنید. چه خاطره یا خاطراتی در ذهن تان پر رنگ تر هستند؟ آیا با فکر کردن به آن ها احساس خوشایندی پیدا می کنید یا سرشار از احساس غم و عصبانیت می شوید؟ زمانی که گره ای وجود دارد باید آن را باز کنید. در بسیاری از موارد می توانید با استفاده از کتاب، دوره ها و یا سمینارهای مختلف به خودتان کمک کنید.

اما خاطراتی که در پس ذهنتان باقی ماندند و اجازه نمی دهند در رابطه با خودتان حس خوبی پیدا کنید نیاز به پاکسازی دارند،لازم است آنها را بشناسید و به کمک روش های پاکسازی آنها را پاکسازی کنید.با شرکت در دوره ی جذب فرد و رابطه دلخواه می توانید عوامل و ریشه های عزت نفس پایین را شناسایی و پاکسازی نمایید و رابطه عاطفی خود را تقویت کنید.

5. دست از مقایسه بردارید

مقایسه نکردن یکی از راهکارهای افزایش عزت نفس است. خیلی وقت ها ما به طور ناخودآگاه در حال مقایسه ی خودمان با دیگران هستیم. ممکن است این احساس را داشته باشید که کنار گذاشتن این عادت در توان شما نیست. اما یک دلیل اصلی برای مقایسه کردن وجود دارد. زمانی که ما در زندگی به چیزی نرسیده ایم و یا هدفی نداریم که مشتاقانه برای آن تلاش کنیم، به طور ناخودآگاه روی زندگی دیگران متمرکز می شویم. دیگرانی که نه از گذشته و نه دقیقا از شرایط زندگی حال شان باخبریم. ما صرفا ظاهری رویایی و دلچسب از زندگی دیگران را می بینیم و تمام حال و گذشته و امکانات مان را با این ظاهر زیبا مقایسه می کنیم. بنابراین اگر می خواهید از دام مقایسه ی خودتان با دیگران خلاص شوید، بهترین راه این است که خودتان را مشغول کنید. در یک کلاس جدید ثبت نام کنید، درگیر فعالیتی جدید بشوید، هدفی برای خودتان تعیین کنید و هر کاری انجام بدهید تا دیگر زمانی برای نگاه کردن به زندگی دیگران نداشته باشید. یادتان باشد، شما منحصر به فرد هستید. هیچ فرد دیگری گذشته ی شما، خانواده ی شما، شخصیت شما و امکانات شما را ندارد؛ بنابراین، در یک ترازو قرار دادن خودتان با دیگران، آن هم فقط با مشاهده ی ظاهر زندگی دیگران، کار چندان عاقلانه ای به نظر نمی رسد.

 6.در جستجوی کمال نبودن

باید بدانید که یکی از راه های افزایش عزت نفس در این است که کمال و صد در صد بودن را کنار بگذارید. هیچ‌کس کامل نیست. همه دارای عیوب و نقص‌هایی هستند که در بهترین حالت ممکن، موفق به رفع و اصلاح بخش‌هایی از آنها هستند. پس چرا فکر می‌کنید که شما باید در همه امور عالی و بی‌نقص عمل کنید. مگر شما بشر نیستید؟ پس انتظارات فرازمینی نسبت به خود را کنار بگذارید و در جستجوی کمال نباشید.
کمال‌گرایی باعث می‌شود که زندگی‌تان تلخ و سخت شود. زیرا هیچ‌کس نمی‌تواند در تمام ابعاد زندگی خود به نهایت بی‌نقصی دست پیدا کند و داشتن چنین انتظاری فقط شما را سرخورده و ملول خواهد کرد. خود را بپذیرید؛‌ با تمام ویژگی‌های مثبت و منفی وجودی‌تان. یادتان باشد که تنها زمانی می‌توانید به رشد برسید که نقایص و کمبودهای‌تان را بپذیرید.
از راه های افزایش عزت نفس باید همین را بدانید که مشکلی حل خواهد شد که صورت واضحی داشته باشد. پس نقایص‌تان را بشناسید و درصدد رفع‌شان برایید اما به دنبال بی‌نقص بودن نباشید.

7. سبک زندگی بهتر یکی از راه های افزایش عزت نفس

سبک زندگی بهتر یعنی چه؟ منظور از سبک زندگی بهتر، داشتن برنامه‌ای است که باعث می‌شود شادتر، سالم‌تر از لحاظ روحی و جسمی و بهره‌ورتر زندگی کنید. دقت کردن به ابعاد مختلف زندگی باعث می‌شود تا اهمیت بیشتری به خودتان بدهید. کسی که به خود اهمیت می‌دهد و خود را دوست دارد از عزت نفس بالاتری هم برخوردار خواهد شد. به سبک زندگی خود توجه داشته باشید.

برای تغذیه، ورزش، ظاهر، تفریح و اوقات فراغت خود وقت بگذارید و برنامه‌هایی تعیین کنید و یادتان باشد که ابعاد معنوی زندگی را هم در نظر داشته باشید. کسی که به خود اهمیت می‌دهد و زندگی‌اش را در چارچوب و مسیری درست هدایت می‌کند به طور قطع به زوایای مثبت خود بیشتر پِی خواهد برد و از همین رو خود را بیشتر دوست خواهد داشت و عزت نفس بالاتری هم پیدا خواهد کرد.

8. انجام کارهای مورد علاقه

به علایق‌تان در زندگی هم توجه کنید. یکی از مهم‌ترین راه های افزایش عزت نفس همین است. یعنی باید ببینید که چه کارهایی را دوست دارید و چه فعالیت‌هایی باعث شادتر شدن‌تان می‌شود. این برنامه‌ها و فعالیت‌ها را در برنامه‌ریزی‌های زندگی خود وارد کنید و بگذارید تا احساس خوبی در وجودتان شکل بگیرد. این احساس خوب، دیدتان را نسبت به خود هم ارتقا می‌دهد و باعث می‌شود که خود را بیشتر دوست بدارید.
شما همان چیزی هستید که انجام می‌دهید. پس اگر کاری را انجام بدهید که به آن علاقه دارید، در حقیقت یعنی خودتان را دوست دارید و چه چیزی بهتر از این؟ عزت نفس دقیقا یعنی دوست داشتن خود، احترام قائل شدن برای زندگی خود و عزیز شماردن لحظات زندگی که مربوط به شماست.

بالا بردن عزت نفس فرآیندی مستمر و پیوسته است و هیچ گاه به پایان نخواهد رسید، بنابرین همواره به رشد و حرکت خود ادامه دهید، صبوری پیشه کنید و در این راه پشتکار داشته باشید، گاهی که از این مسیر خارج می‌شوید، دوباره از اول شروع کنید و با قدرت بیشتری به حرکت ادامه دهید، خود را شایسته زندگی شاد بدانید و در نظر داشته باشید که هر چقدر بیشتر برای خودتان ارزش قائل شوید دیگران نیز برای شما ارزش بیشتری قائل خواهند شد.